Specialisten in Bodemonderzoek
Gemeentebreed onderzoek Landsmeer
Gemeentebrede onderzoeken worden vaak gekenmerkt door omvang en complexiteit, bijvoorbeeld in de gemeenten Oude IJsselstreek en Deventer. Deze beide gemeenten hebben tijdens de oorlog aan het front gelegen, en het in kaart brengen van de oorlogshandelingen hier is dan ook geen eenvoudige klus. Het is echter een misvatting om te denken dat er in gemeentes die niet aan het front gelegen hebben helemaal geen oorlogshandelingen hebben plaatsgevonden, zoals bijvoorbeeld in Landsmeer het geval was.
Landsmeer, gelegen vlak boven Amsterdam, is een landelijke gemeente met slechts een paar dorpskernen. Het is een waterrijkgebied met relatief weinig infrastructuur welke het doelwit kon vormen voor geallieerde luchtaanvallen. Desondanks kwamen er tijdens het onderzoek enkele interessante zaken naar boven die het uitlichten waard zijn.
De gemeente Landsmeer wordt gekenmerkt door het omvangrijke veengebied en de vele sloten die zijn ontstaan 
door de turfwinning. Zware industrie was er tijdens de oorlog niet te vinden, maar toch is een ‘fabriek’ net ten oosten van Landsmeer verschillende keren het doelwit geweest van geallieerde bombardementen. Dit was de Scheinindustrieanlage 55 (SI55), een door de Duitsers aangelegde schijnfabriek die moest lijken op de Fokkerfabriek in Amsterdam-Noord.
Camouflage is tijdens een oorlog onontbeerlijk en er zijn dan ook in heel Nederland Scheinanlagen aangelegd om de geallieerde vliegers te misleiden. De bezetter begon redelijk vroeg in de oorlog met de aanleg van SI55, en gelijktijdig werd de vier kilometer verderop gelegen Fokkerfabriek gecamoufleerd als woonwijk. SI55 bestond uit enkele muren, bakken gevuld met brandbare vloeistof en lampen die geallieerde vliegtuigen moesten verleiden hun bommenlast daar af te werpen. Wanneer dit gebeurde werd er door Duitse militairen brand gesticht op het terrein om de schijn te wekken dat er treffers geplaatst waren.
Dat deze vorm van misleiding effectief was blijkt uit het feit dat de fabriek in 1940, 1941 en 1942 het doelwit werd van geallieerde bombardementen. Voor de lokale bevolking leverde dit angstige situaties op, maar slachtoffers zijn er niet gevallen. Wel zijn in het land in de buurt van SI55 nog altijd sporen van kraters aanwezig die stille getuigen zijn van een vergeten verleden.
Zoals gezegd wordt de omgeving van Landsmeer gekenmerkt door honderden slootjes en eilandjes, ontstaan als gevolg van turfwinning. Voor een bezettende macht is dit soort gebied moeilijk te controleren, stroperij door middel van illegaal uitgezette palingfuiken kwam dan ook veelvuldig voor in deze omgeving. Daarnaast was er ook gewapend verzet aanwezig, die net als elders in Nederland door middel van zogeheten droppings van wapens werden voorzien. Hierbij zaten niet alleen geweren, maar ook handgranaten en kneedbommen, vaak in aanzienlijke hoeveelheden. Uit geraadpleegde bronnen blijkt dat illegale visserij en het verzet na de oorlog op bijzondere wijze samenkwamen in Landsmeer.
Hoewel verzetsmensen na de oorlog werd opgedragen hun wapens in te leveren, gebeurde dit niet altijd. Zo droeg een boer in Ilpendam in 1990 nog 5000 kogels over aan de politie die hij vond in een emmer bij zijn ouderlijk huis. Hierbij vertelde hij dat zijn moeder al eerder een landmijn in de sloot had gegooid en dat ‘ […] handgranaten en kneedbommen werden onklaar gemaakt in de Breek en waren meteen een goed middel om vissen te vangen’ ! Of het gebruikte visgerei ook invloed heeft gehad op de kwaliteit van de verkregen vangst wordt niet vermeld.
Omdat de gemeente Landsmeer nooit het toneel is geweest van grondgevechten was het onderzoek in vergelijking met andere onderzoeken betrekkelijk beperkt van omvang. Het feit dat er alsnog zes verdachte gebieden zijn afgebakend in een kleine gemeente onderstreept echter het feit dat zelfs in een ‘rustig’ gebied oorlogshandelingen hebben plaatsgevonden die tot op de dag van vandaag een bodemrisico vormen. Een gemeentebreed onderzoek van T&A is bij uitstek geschikt om dit soort risico’s doormiddel van professioneel en gedegen onderzoek duidelijk in kaart te brengen. Neem daarom snel contact op!